کد مطلب:88694 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:447

همسایه ی بد











لقمان حكیم فرمود: «صخره ی سنگین و آهن را حمل كردم و هر باری سنگین است، ولی چیزی سنگین تر از همسایه ی بد حمل نكردم!»[1].

آری سنگینی و تحمل همسایه بد از آهن و كوه ها بیشتر و سخت تر است.

رسول گرامی فرمودند: ای علی، چهار چیز است كه كمر شكن است، یكی از

[صفحه 553]

آنها همسایه ی بد است.[2].

رسول گرامی فرمودند: سه چیز است كه مادر فقرهاست، (هرچه انسان هم مال داشته باشد اگر یكی از اینها باشد باز فقیر است) و یكی از آنها همسایه ای است كه چشمش مواظب تو و قلبش آگاه از تو است، اگر حسنه و نیكی ببیند پنهان كرده، اظهار نمی كند و اگر گناه و بدی ببیند، اظهار و پخش می كند.[3].

مولی علی (ع) فرمودند: «همسایه ی بد بزرگترین سختی و شدیدترین بلا است (جار السوء اعظم الضراء و اشد البلاء)».[4].

پس ای عزیز حال كه دانستی باید از همسایه بد مواظب باشی، خود از اینگونه همسایه ها برای دیگران مباش، كه رسول گرامی فرمودند: از ما نیست كسی كه همسایه او از شر او ایمن نباشد (لیس منا من لم یامن جاره بوائقه).[5].

مردی از انصار نزد رسول گرامی آمد و گفت: خانه ای از بنی فلان خریده ام و نزدیكترین همسایه ی به من كسی است كه امید خیر از او ندارم و از شر او ایمن نیستم.

راوی می گوید: رسول اكرم (ص)، علی (ع) و سلمان و ابوذر (و یكی دیگر را كه فراموش كرده ام و به گمانم مقداد بود) را دستور دادند، با صدای بلند در مسجد ندا دهند، ایمان ندارد كسی كه همسایه اش از شرور او در امان نیست و سه بار ندا دادند».[6].

(صاحب میزان الحكمه می گوید: نسیان و فراموشی از راوی بوده و نفر چهارم «عمرو بن عكرمه» بود.[7].

[صفحه 554]

آفرین باد بر چنین مكتبی كه این گونه ارزشهای انسانی را زنده می كند، چه كسی توانسته مثل امام سجاد و پیامبر اكرم (ص) درباره ی رعایت همسایه سخن گوید؟!

امام سجاد در رساله ی حقوق خود كه پنجاه حق را برای هر انسانی می شمارند، درباره ی حق همسایه چنین می فرمایند: حق همسایه این است كه در غیاب (آبروی) او را حفظ كنی و در حضور احترامش را نگه داری، و در هر حال یار و مددكارش باشی، در پی عیب جوئی او نباشی، برای پیدا كردن بدیهایش كنجكاوی نكنی، اگر تصادفا و بدون قصد و تعقیب، به عیبی در او برخوردی، باید سینه ات دژی محكم و پرده ای مستحكم باشد كه با سر نیزه هم نتوان بدان راز دست یافت، اگر با كسی راز می گوید، گوش مده، او را در سختیها وامگذار، در نعمت بر او رشك و حسد مبر، از خطایش بگذر، لغزشش را نادیده گیر، اگر نادانی كرد تو بردباری كن، مسالمت را از دست مده، زبان بدگویان را از او بگردان، دغلكاری نصیحتگو (ی منافق) را بر او فاش گردان و با وی خوشرفتار باش![8].

رسول گرامی نیز می فرمایند: اگر از تو كمك خواست یاریش كن، اگر از تو قرض خواست به قرض او بده و اگر نیازمند شد، به او برگردان (و ببخش) و اگر به او خیر رسید تبریكش گوی و اگر مریض شد به عیادتش برو و اگر مصیبتی به او رسید، تعزیت و تسلیتش ده، و اگر فوت كرد به دنبال جنازه اش برو و دیوار خانه خود را طوری بلند مكن كه راه باد را بر او ببندد مگر به اجازه ی او باشد و اگر میوه ای خریدی، به او هدیه كن و اگر نكردی (به هر دلیلی بود) پنهانی به خانه ات وارد كن و مواظب باش فرزندانت بیرون نبرند، كه فرزندان او احساس نقص و كمبود كنند و با دود دیگ خود كه پخت و پز می كنی، او را اذیت مكن، مگر اینكه مقداری هم به او دهی![9].

[صفحه 555]

رسول خدا فرمودند: به من ایمان نیاورده است كسی كه سیر بخوابد و همسایه ی او شكمش گرسنه باشد، و همچنین به من ایمان نیاورده است كسی كه شب را به روز آورد و پوشیده باشد ولی همسایه اش بدون لباس باشد.

(ما آمن بی من بات شبعان و جاره طاو، ما آمن بی من بات كاسیا و جاره عار).[10].

در روایتی آمده كه با همین كمكها كه از زیادی غذا و خرما و برگ درخت و لباس و غیره به دیگران می كنید، غضب پروردگار را خاموش می نمائید.[11].

در حدیثی بسیار جالب امام هفتم (ع) می فرمایند: حسن جوار و همسایگی خوب آن نیست كه اذیت به او نكنی، بلكه آن است كه صبر بر اذیتهای او داشته باشی (لیس حسن الجوار كف الاذی ولكن حسن الجوار الصبر علی الاذی).[12].


صفحه 553، 554، 555.








    1. بحار، جلد 13، صفحه ی 421.
    2. بحار جلد 74، صفحه ی 151- جلد 75، صفحه ی 338.
    3. بحار، جلد 74، صفحه ی 152- جلد 75، صفحه ی 344- جلد 78، صفحه ی 372.
    4. غرر الحكم.
    5. بحار، جلد 74، صفحه ی 151.
    6. وسائل، جلد 8، صفحه ی 478.
    7. میزان الحكمه، جلد 2، صفحه ی 193.
    8. تحف العقول، در كلمات امام سجاد (ع).
    9. بحار، جلد 82، صفحه ی 94.
    10. مستدرك جلد 2، صفحه ی 80.
    11. بحار، جلد 77، صفحه ی 191.
    12. بحار جلد 77، صفحه ی 320- از علی (ع) نیز در كنز العمال خبر 44226 و كافی جلد 2، صفحه ی 667 آمده است.